Świat bez sensu? Logoterapia może to zmienić.
„Człowiekowi można odebrać wszystko, oprócz jednej rzeczy – wolności wyboru postawy wobec tego, co go spotyka.” – Viktor E. Frankl
W świecie, w którym codziennie jesteśmy bombardowani bodźcami, oczekiwaniami i wymaganiami, łatwo poczuć się zagubionym. Coraz więcej osób doświadcza uczucia wewnętrznej pustki, wypalenia, braku celu. Przez szybki i intensywny tryb życia bardzo łatwo o zatracenie się i dostrzeżenie tego, co naprawdę istotne. To właśnie w takim świecie logoterapia – nurt psychoterapii stworzony przez Viktora Frankla – nabiera szczególnego znaczenia.
Czy sens życia można odnaleźć tam, gdzie pozornie nie ma już nic?
Kiedy w roku 1944 dr Viktor Frankl przekroczył próg Auschwitz, odebrano mu wszystko – wolność, rodzinę, godność, rękopis książki pisany latami. Stając się więźniem w obozie koncentracyjnym, każdego dnia narażony był na choroby, nieludzkie traktowanie i wszechobecną groźbę śmierci. To właśnie tam, w najbardziej beznadziejnych warunkach, Frankl dokonał pewnej obserwacji – ci, którzy potrafili nadać sens swojemu cierpieniu, mieli większe szanse na przetrwanie niż ci, którzy ten sens zatracili. Właśnie wtedy narodziło się jego słynne zdanie: „Człowiek może przetrwać niemal każde 'dlaczego’, jeśli ma swoje 'po co’.” Po wojnie i wyzwoleniu, Frankl opisał swoje doświadczenia i obserwacje w książce „Człowiek w poszukiwaniu sensu”. To właśnie wtedy rozpoczął rozwijanie i popularyzowanie swojej autorskiej metody terapeutycznej na całym świecie. Koncepcja ta otrzymała nazwę logoterapia – od greckiego słowa logos, oznaczającego sens.
Jak znaleźć sens?
Logoterapia opiera się na trzech fundamentalnych założeniach. Pierwszym z nich jest wola sensu – według Frankla to właśnie potrzeba nadania znaczenia swojemu życiu stanowi podstawową motywację człowieka, silniejszą niż dążenie do przyjemności czy władzy. Drugim filarem jest przekonanie, że sens życia istnieje zawsze – nawet w obliczu cierpienia, choroby czy żałoby. Naszym zadaniem nie jest tworzenie sensu, lecz jego odkrycie. Trzeci filar to wolność wyboru postawy: choć nie mamy wpływu na wszystkie okoliczności, możemy zdecydować, jak się wobec nich ustawimy. To właśnie ta wolność i odpowiedzialność za własną postawę stanowi o godności człowieka. W pracy terapeutycznej stosowane są między innymi: intencja paradoksalna – czyli „prześmiewcze” podejście do własnych lęków, by osłabić ich siłę; de-reflekcja – odsunięcie uwagi od własnych objawów i skupienie się na wartościach; oraz dialog egzystencjalny – rozmowa o odpowiedzialności, wyborze i sensie życia. Wszystkie te techniki mają za zadanie dać pacjentowi narzędzia do poznania, a także wyegzekwowania zmian w życiu, które pomogą w nadaniu mu sensu.
Zastanów się: Co nadaje Twojemu życiu wartość? W imię czego jesteś gotowy cierpliwie znosić cierpienie? Czemu chcesz być wierny? Z pewnością każdy jest w stanie wymienić po parę przykładów odpowiedzi na te pytania, a co jeżeli nie? Wtedy właśnie rozpoczynają się poszukiwania straconego sensu. Logoterapia może być dla Ciebie, jeśli zmagasz się z poczuciem pustki, wypaleniem lub kryzysem egzystencjalnym. Jeśli przeżywasz stratę, żałobę albo trudną diagnozę i czujesz, że potrzebujesz czegoś więcej niż tylko analizy przeszłości. Być może szukasz głębszego sensu – w swoim życiu osobistym, zawodowym, w relacjach, albo po prostu w codziennym istnieniu. Logoterapia nie oferuje gotowych odpowiedzi, ale pomaga odkryć to, co w Tobie już istnieje – coś co może okazać się sposobem na zniwelowanie wewnętrznych rozterek.