TSR bez tajemnic – fakty i mity o Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach

—

Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) to nurt terapii krótkoterminowej, ukierunkowanej na realizację celu klienta bez analizy przeszłości. Jest to metoda, która w ostatnich latach zyskuje na popularności. Jej efektywność i krótkoterminowość zdają się idealnie pasować do naszych szybkich, dynamicznych czasów. Mam jednak wrażenie, że metoda ta nie jest do końca zrozumiana. Narosło wokół niej wiele mitów, które chciałabym w niniejszym artykule rozwiać.

—

Czy Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) jest skuteczna? Krytycy metody uważają, że Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) jest zbyt prosta i powierzchowna, aby mogła być skuteczna – głównie dlatego, że koncentruje się głównie na przyszłości i rozwiązaniach, a nie na głębokiej analizie problemów. Badania naukowe wskazują jednak inaczej – TSR jest skuteczna w szerokim zakresie problemów psychologicznych i społecznych. Skuteczność tej metody potwierdzają liczne metaanalizy. Jedna z najbardziej znanych to metaanaliza przeprowadzona przez Kim (2008), która wykazała, że TSR jest porównywalna pod względem skuteczności do innych uznanych metod terapeutycznych, takich jak CBT. Pozytywne wyniki ujawniane są także w badaniach nieopublikowanych (np. pracach magisterskich i doktorskich). Czy TSR ignoruje istnienie chorób psychicznych? TSR traktuje diagnozy psychiatryczne jako etykiety, klasyfikację zaburzeń psychicznych jako system nazewnictwa, narrację. Terapeuta w tym podejściu nie zastanawia się nad samą diagnozą, lecz nad tym, czego w danej sytuacji potrzebuje klient. Warto wspomnieć, że założeniem TSR jest to, że każdy pacjent (również pacjent chorujący) posiada wystarczająco dużo zasobów, by żyć w satysfakcjonujący sposób i móc konstruktywnie rozwiązywać swoje problemy. Czy Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) i coaching to to samo? Podczas gdy TSR i coaching mają wiele wspólnych cech, takich jak orientacja na przyszłość i skupienie na mocnych stronach klienta, kluczową różnicą jest kontekst. TSR jest metodą terapeutyczną opartą na badaniach i stosowaną w pracy z osobami borykającymi się z różnymi trudnościami emocjonalnymi i psychologicznymi. Coaching natomiast jest bardziej ukierunkowany na rozwój osobisty i zawodowy. Mówiąc o różnicach między TSR a coachingiem, możemy wyróżnić dwa główne zagadnienia: 1.tCel klienta – Klient coachingowy zazwyczaj przychodzi na spotkanie z określonym celem do osiągnięcia, np. z chęcią poprawy funkcjonowania w jakiejś dziedzinie zawodowej. Natomiast klient terapeutyczny zazwyczaj przychodzi z problemem, który pragnie rozwiązać. 2.tRelacja pacjent – coach/terapeuta – W TSR osoba, która prezentuje swój problem, stawia siebie w odsłoniętej pozycji. Coaching kieruje się innym etosem – tam klient przedstawia raczej swoje aspiracje niż problemy, zatem relacja między nim a coachem przypomina raczej relację z księgowym lub prawnikiem niż z terapeutą lub lekarzem. Złożenie swego umysłu lub ciała w ręce drugiego człowieka wiąże się z większym ryzykiem niż powierzenie mu jakiegoś aspektu własnej kariery lub dochodów. Czy w Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach jest miejsce na emocje? Tak – Terapeuta TSR okazuje aprobatę uczuciom klienta, a następnie stara się tak poprowadzić rozmowę, aby wzbudzić emocje, które będą dla klienta zasobem, np. optymizm i pewność siebie. Nacisk jest zawsze położony na działanie emocji, ponieważ – parafrazując Wittgensteina – „kiedy mówimy o wewnętrznych procesach, potrzebujemy zewnętrznych kryteriów do ich zaobserwowania i dzielenia z innymi’. Podsumowując, emocje powinny być zauważone i zaakceptowane, ale koncentracja zawsze dąży do działania, czyli budowania rozwiązania. Czy Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) może być polecana dla osób z problemem alkoholowym? Nic nie stoi na przeszkodzie, aby TSR była wykorzystywana w przypadku osób uzależnionych. TSR realizuje cele klienta o w oparciu o zasoby. Terapeuci pracujący w podejściu skoncentrowanym na rozwiązaniach nie traktują alkoholizmu jako choroby. Klient nie jest stygmatyzowany i nie dąży się do konfrontacji. Myślenie o uzależnieniu jako o nawyku zamiast ujęcia chorobowego promuje nadzieję i pomaga klientowi oraz terapeucie rozmawiać o sytuacji klienta bardziej efektywnie, bez zażenowania. Klienci postrzegają swoje życie jako dające się naprawić i często są bardziej gotowi, aby spróbować żyć inaczej. Terapeuta nie wyznacza celu terapii i nie mówi, jak klient ma żyć – czy ma pić, czy nie pić, czy też ma pić w sposób kontrolowany – to klient decyduje, jakiego życia chce dla siebie. Czy TSR to tylko pozytywne myślenie i ignorowanie problemów? To jedno z częstszych nieporozumień dotyczących TSR. Wbrew pozorom, terapia ta nie polega na bezrefleksyjnym optymizmie ani na ignorowaniu trudności. TSR nie zaprzecza istnieniu problemów, ale skupia się na poszukiwaniu realnych i skutecznych rozwiązań zamiast analizowania źródeł trudności.

—

Mam wielką nadzieję, że udało mi się rozwiać choć kilka mitów krążących wokół tematu TSR. Na zakończenie chciałabym zaprosić Cię do krótkiego, prostego ćwiczenia opartego na tej metodzie: Pytanie o cud – Pomyśl o swoim najbardziej palącym problemie. Następnie wyobraź sobie, że twój problem nagle znika. Jak wyglądałoby Twoje życie? Co byś robił inaczej? Jakie zmiany możesz wprowadzić, aby poprawić swoje życie? Literatura: •tAlarcón Arias, L., Rotber, I. (2021). Po jasnej stronie mocy: O Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (TSR). Wydawnictwo Teofrast. •tSzczepkowski, J. (2010). Praca socjalna – podejście skoncentrowane na rozwiązaniach. Wydawnictwo Edukacyjne 'Akapit’. •tGeorge, E., Iveson, C., Ratner, H. (2017). Terapia Krótkoterminowa skoncentrowana na rozwiązaniu. 100 najważniejszych tez, założeń i technik. Wydawnictwo Poligraf. •tKim, J.S. (2008). Examining the Effectiveness of Solution-Focused Brief Therapy: A Meta-Analysis. •thttps://ctsr.pl/