Główne założenia Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach

Niniejszy tekst skoncentrowany jest na przedstawieniu informacji oraz głównych założeń dotyczących TSR.

Nasze współczesne życie to ciągły pośpiech, presja społeczna, presja wyników, nadmiar bodźców. Coraz więcej osób doświadcza chronicznego napięcia, co z kolei prowadzi do problemów emocjonalnych, wpływa na nasze zdrowie psychiczne i potrzebę wsparcia psychoterapeutycznego. Jednak napięte harmonogramy sprawiają, że brak nam czasu na długotrwałe terapie a szybkie tempo życia utrudnia głębszą refleksję i rozwój osobisty. Czy zatem istnieje wyjście z sytuacji? Czy rzeczywiście terapia musi zawsze trwać długo? Czy musi oznaczać powrót i zagłębianie się w naszą przeszłość? Otóż…niekoniecznie! W dalszej części dowiesz się czym jest TSR, jakie są jej założenia, ile czasu trwa terapia, jak wygląda praca terapeuty i jakie narzędzia stosuje oraz w jakich obszarach znajduje zastosowania.

Charakterystyka i założenia Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach

„Jeśli coś działa, rób tego więcej. Jeśli coś nie działa, rób coś innego. Jeśli coś się nie zepsuło, nie naprawiaj.” Na tych podstawowych zasadach opiera się jeden z nurtów psychoterapeutycznych, Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach- w skrócie TSR (ang. SFBT- Solution Focused Brief Theraphy) TSR to kreatywne podejście terapeutyczne opracowane w latach 80tych XXw przez Steve’a de Shazera i Insoo Kim Berg, które powstawało na bazie praktyki a nie w oparciu o wcześniej wymyślone teorie. Kreatywne gdyż, w przeciwieństwie do innych nurtów terapeutycznych, zakłada, że koncentrowanie się na rozwiązaniach jest skuteczniejsze niż koncentrowanie się na problemach a kreowanie pozytywnej przyszłości jest możliwe do osiągnięcia w krótkim czasie bez konieczności dogłębnego analizowania przeszłości. Co oznacza „w krótkim czasie”? Steve de Shazer mawiał: „tak długo, jak potrzeba i ani jednej sesji więcej”. TSR jest zatem terapią krótkoterminową, bazującą na przyszłości, zasobach klienta i koncentrującą się na rozwiązaniach. Oto kilka kluczowych założeń TSR: * Skupienie na rozwiązaniach, nie na problemach – przeszłość i analiza źródeł problemu są mniej istotne niż poszukiwanie konkretnych sposobów poprawy sytuacji * Nie trzeba znać przyczyny problemu, by go rozwiązać – terapia unika długotrwałego i dogłębnego analizowania przeszłości * Zmiana jest możliwa w krótkim czasie – terapia zakłada, że nawet niewielkie zmiany mogą prowadzić do dużych, pozytywnych efektów * Klient posiada zasoby i umiejętności potrzebne do rozwiązywania swoich problemów – terapeuta pomaga klientowi dostrzec jego mocne strony i dotychczasowe sukcesy * Klient jest ekspertem od swojego życia, czasami potrzebuje jednak wsparcia * Kierunek terapii wyznacza nie problem, a potrzeby klienta * Istnieje wiele sposobów spojrzenia na daną sytuację * Klient zna stosowne rozwiązania swoich trudności, chociaż o tym nie wie * Zmiana ma charakter permanentny – wszystko się zmienia

Techniki, metody i narzędzia oraz skuteczność TSR

Założeniem terapii w nurcie TSR jest najszybsze zrealizowanie celu klienta. Należy zawsze pamiętać, aby czas trwania spotkań był jak najkrótszy w stosunku do możliwości klienta w osiąganiu celu terapii, zazwyczaj jest to 10-15 spotkań. Jak każda terapia i TSR opiera się na rozmowie i uważnym słuchaniu klienta. Jednak terapeuta nie pełni tu roli eksperta, nauczyciela czy doradcy a partnera w rozmowie, towarzysza w procesie zmiany. Powinien kierować się postawą niewiedzy, odrzucać własne założenia, hipotezy i rozwiązania. Swoją całą uwagę powinien kierować na zrozumienie klienta, być uważnym i ciekawym jego świata, gdyż to klient jest ekspertem od swojego życia. Podczas pracy z klientem terapeuta pomaga określić cel, stosuje pytania otwierające na zmianę i na nowe perspektywy oraz motywuje do podejmowania małych kroków. Skupia się na tym, aby klient szybko osiągnął pozytywne zmiany w swoim życiu stosując w tym celu różne techniki terapeutyczne. Techniki te pomagają klientowi skoncentrować się na możliwościach i rozwiązaniach zamiast na problemach. Najważniejsze z nich to: * Pytania o wyjątki Cel: Wskazanie momentów, kiedy problem był mniejszy lub nie występował. Skutek: Pokazuje klientowi, że już posiada umiejętności do radzenia sobie z trudnościami oraz pomaga odkryć strategie, które można częściej stosować. * Pytanie o cud Cel: Pomaga klientowi określić, jak wyglądałaby jego idealna przyszłość bez problemu Skutek: Umożliwia klientowi oderwanie się od obecnych trudności i skupienie na pozytywnej przyszłości oraz pomaga w określeniu pierwszych kroków do zmiany. * Skala postępu Cel: Umożliwia klientowi ocenę swojej sytuacji w konkretny sposób, w skali od 1 do 10 Skutek: Wzmocnienie poczucia sprawczości oraz zidentyfikowanie małych, realnych kroków prowadzących do zmiany * Komplementowanie i wzmacnianie zasobów Cel: Pokazywanie i chwalenie klienta za jego zasoby i umiejętności Skutek: Pomaga klientowi dostrzec własne zasoby i sukcesy oraz zwiększa wiarę w możliwość zmian i motywację do pracy. * Zadania domowe i eksperymenty Cel: Zachęcanie do aktywnego praktykowania nowych strategii w codziennym życiu Skutek: Umożliwia klientowi sprawdzenie w praktyce, co działa najlepiej oraz wzmacnia jego poczucie sprawczości i kontrolę nad sytuacją Wszystkie te narzędzia, pytania mogą wydawać się wręcz banalnie proste ale ich siłą jest niezwykła skuteczność, która sprawia, że TSR jest jedną z najbardziej przystępnych form terapii, która pomaga klientom w osiąganiu celów w różnych obszarach życia. Badania nad TSR pokazują, że jest to skuteczna i efektywna metoda terapeutyczna, odpowiednia dla osób doświadczających różnego rodzaju trudności, depresji, lęków, uzależnień, niskiej samooceny czy problemów rodzinnych i wychowawczych. Elastyczność i koncentracja na przyszłości sprawia, że jest ona stosowana w szerokim zakresie wsparcia psychologicznego, pracy socjalnej, biznesie, edukacji zarówno w pracy indywidualnej, grupowej czy rodzinnej. Decydując się na ten rodzaj terapii można odzyskać poczucie kontroli nad życiem, zwiększyć wiarę we własne siły i możliwości. Choć TSR jest skutecznym i elastycznym podejściem, ma też swoje ograniczenia. Może być niewystarczająca jako jedyne podejście w przypadku *niektórych zaburzeń psychicznych *osób, które potrzebują zrozumieć swoje trudności, wzorce myślenia czy emocje *osób, które czują się całkowicie bezradne, przytłoczone i oczekują od terapeuty gotowego rozwiązania

Podsumowując, Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach opiera się pragmatycznym i optymistycznym podejściu do człowieka i zmiany. Terapia nie skupia się na diagnozie ani analizie przeszłości ale na teraźniejszości i przyszłości, wierzy w siłę i zasoby każdego człowieka. TSR to budowanie rozwiązań a nie rozwiązywanie problemów.